4 Kasım 2009 Çarşamba

Spekülatif Tarih #4


Bugün yine Osmanlı Devleti'nden ve yine Yükselme Devri'nden bir hikaye var. Sokollu (Sokullu değil dikkat!) Mehmet Paşa'yı bilmeyen yoktur herhalde, Osmanlı tarihinin en büyük vezirlerinden biridir. Vezirlik görevi Kanuni Sultan Süleyman'ın son dönemlerinde başlayan ve Kanuni'nin arkasından II. Selim ve III. Murat'a da vezirlik yapmıştır bu 2 metrenin üstündeki dev vezir.

Bu yazı da yine bir yanılmadan bahsedeceğim sizlere, bu dönemde yaşanan. Bilirsiniz okullarda hep "Osmanlı'nın kasası yükselme devri'nde ağzına kadar doludur" diye okutulur. Ancak işler gerçekte öyle değildir. Yani en azından bu genellemeyi dönemin tümüne yaymak doğru olmayacaktır. Doğru Fatih ve I. Selim (Yavuz) dönemlerinde yapılan fetihlerin arkasından alınan ganimetlerle olsun, ticarete verilen önemle olsun Osmanlı Hazinesi gerçekten ağzına kadar doludur.

Hemen araya hikayenin en büyük kahramanlarından biri olan Kanuni Sultan Süleyman'ı sokuyorum. Kendisi Osmanlı tarihinin belki de en şanslı padişahlarından biridir. Şöyle ki kendisi hem Yavuz Sultan Selim'in tek oğludur ve asla tahta çıkmak için mücadele vermemiştir, yani ne öldürülecek bir abisi ne de kardeşi vardır. Ayrıca devleti aldığında hakikaten devletin kasası ağzına kadar dolu, sınırlarda oldukça gneiştir. Yani bir eli yağda, bir eli baldadır Kanuni'nin... Kendisi de sürekli olarak Avrupa'ya seferler düzenlemiştir, bu pratikte iyi bir şey olarak gözükse de ekonomiye oldukça zarar vermiştir. Tabii kolay değil onlarca askerin, büyük baş / küçük baş hayvanın karnını doyurmak, onlara kalacak yer sağlamak... Eh böyle olunca da ağzına kadar dolu aldığı hazine, tam takır olarak kalmıştır II. Selim'e.

İşte olay burada başlıyor. Cülus bahşişini bilirsiniz padişahın tahta çıkışından sonra Yeniçerilere dağıttı bahşiştir. II. Selim cülus bahşişi dağıtacaktır tahta geçtikten sonra ancak dağıtılacak para bulunamamıştır. İşte burada ortaya Sokollu çıkmış ve cülus bahşişini dağıtmak adına kaftanını satmıştır ki vezirliğin en büyük simgelerinden biridir bu kaftan. Tarihimizde böyle yanılgılar var maalesef. Doğru aktarılmayan, genellenen olaylar... Ancak böyle hikayeleri dinlemekte oldukça güzel oluyor, en azından kendi adıma.

Hiç yorum yok: